ANA (przeciwciała przeciwjądrowe)
ANA
(przeciwciała przeciwjądrowe)
ANA (Anti-Nuclear Antibodies) są grupą autoprzeciwciał (przeciwciała „atakujące” swoje własne narządy i tkanki), które skierowane są przeciwko różnym strukturom jądra komórkowego.
Międzynarodowe rekomendacje dotyczące oznaczania ANA (International recommendations for the assessment of autoantibodies to cellular antigens referred to as anti-nuclear antibodies; Ann Rheum Dis 2014 73:17-23;) opublikowane w 2014 roku, podają, że test immunofluorescencji pośredniej (IIFA) z użyciem linii komórkowej Hep-2 jest metodą referencyjną do skryningu ANA.
Oceniając ANA metodą IIF uzyskuje się informację odnośnie typu świecenia i miana przeciwciał, które mają znaczenie w prognozowaniu, diagnostyce i monitorowaniu aktynowości chorób autoimmunologicznych.
U kogo oznaczać ANA?
Pacjenci z dodatnimi przeciwciałami ANA mogą zgłaszać objawy pochodzące z różnych układów oraz o różnym nasileniu.
Wskazania do oznaczanie ANA:
- stany zapalne (gorączka, złe samopoczucie, osłabienie, utrata wagi, długotrwałe zmęczenie),
- objawy ze strony układu krążenia (zmniejszona wydolność fizyczna, zapalenie serca, zakrzepy),
- objawy ze strony układu rozrodczego (poronienie, niepłodność),
- objawy ze strony układu pokarmowego (zapalenie wątroby, zaburzenia trawienia, trudności z przełykaniem, bóle brzucha),
- objawy ze strony układu nerwowego (bóle głowy, depresja, drętwienie kończyn),
- objawy ze strony układu moczowego (obrzęk kończyn, niewydolność nerek),
- objawy skórne (rumień, wysypka, owrzodzenia, afty),
- objawy ze strony układu ruchu (zapalenie mięśni i stawów, przewlekłe bóle stawów, osłabienie siły mięśniowej).
Wynik badania
Na wyniku znajduje się informacja o metodzie jaką wykonano badanie (P/c ANA IgG HEp-2 met. IIFT).
W przypadku pozytywnych wyników podaje się typ świecenia i miano.
- Typ fluorescencji Miano
- ZIARNISTY 1:1000
- Typ fluorescencji Miano
- ZIARNISTY 1:10 000
- HOMOGENNY 1:320
- CYTOPLAZMATYCZNY 1:10 000
- AKTYNA 1:320
Przy interpretacji wyników ANA należy zawsze brać pod uwagę objawy kliniczne i miano przeciwciał:
- niskie miano przeciwciał (1:100) i brak objawów klinicznych nie wymagają dodatkowych badań i powtarzania testu,
- przy średnim mianie przeciwciał (1:320) i braku charakterystycznych objawów zaleca się powtórzenie badania po 6 miesiącach,
- wysokie miano (1:1000 ; >1:1000) i charakterystyczne objawy wymagają dalszej diagnostyki.
Typy fluorescencji ANA
Typ fluorescencji | Powiązane antygeny | Powiązane choroby |
---|---|---|
Homogenny |
dsDNA histony chromatyna/nukleosomy HMG |
Toczeń rumieniowaty układowy (SLE) Toczeń rumieniowaty układowy jatrogenny/ zapalenie naczyń Młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów (JIA) |
Ziarnisty |
U1-SnRP U2-6RNP (Sm) macierz jądrowa SSA/Ro SSB/La Topo-1 wiele antygenów DFS70/LEDGF-P75 |
Mieszana choroba tkanki łącznej (MCTD) Toczeń rumieniowaty układowy (SLE) Zespół Raynauda Twardzina układowa (SSc) Zespół Sjögrena (SS) Niezróżnicowana choroba tkanki łącznej (UCTD) Miopatie zapalne (IM) Osoby zdrowe, inne stany zapalne |
Centromerowy |
Kinetochor: CENP-A, B, C, F |
Twardzina układowa (postać ograniczona) Zespół Raynauda |
Jąderkowy |
PM/Scl, polimeraza RNA, URNP, U3-RNP, To/Th, B23, fosfoproteina/numatryna |
Twardzina układowa (SSc) Zespół Raynauda Miopatie zapalne (IM) Zespół nakładania |
Cytoplazmatyczny |
Rib P Jo-1 inne syntetazy RNA SRP PDH (mitochondria) |
Toczeń rumieniowaty układowy (SLE) Miopatie zapalne (IM) Zapalenie skórno-mięśniowe (DM) Pierwotna żółciowa marskość wątroby (PBC) Śródmiąższowe choroby płuc |
Źródło: International recommendations for the assessment of autoantibodies to cellular antigens referred to as anti-nuclear antibodies; Ann Rheum Dis 2014 73:17-23;)
Opracował:
Justyna Pastuszak
Diagnosta Laboratoryjny Beskidzkiego Centrum Medycznego Sp. z o.o.(PWZDL 13528)